Niektórzy kolekcjonują znaczki, inni obrazy lub monety. Są też tacy, którzy przez lata budują swoje ogromne kolekcje albumów muzycznych. Wszystkich łączą jednak wspólne cechy - pasja i zasobność portfela.
Rozwój Internetu, a szczególnie serwisów aukcyjnych, umożliwił różnego rodzaju kolekcjonerom w łatwy i przyjemny sposób uzupełniać swoje zbiory. Dotyczy to zarówno filatelistów, numizmatyków oraz melomanów, którzy w sieci mogą znaleźć upragnione i od wielu lat poszukiwane egzemplarze do uzupełnienia swoich kolekcji. Wciąż pozostaje jednak dużo osób, które uwielbiają spędzać całe dnie w antykwariacie w poszukiwaniu białych kruków. Obecnie to jednak rynek internetowy dyktuje warunki i ceny. Sieć daje także kolekcjonerom możliwość znalezienia najciekawszych i unikalnych egzemplarzy z całego świata, co niestety tradycyjna aukcja i antykwariat nie zawsze oferują.
Renesans czarnej płyty
Początki płyty gramofonowej sięgają roku 1887, kiedy wynalazca Emil Berliner otrzymał patent na produkcję tego rodzaju nośnika dźwięku. Od tego czasu czarny krążek przeszedł jednak szereg zmian. Wiele lat starano się udoskonalać płytę gramofonową poprzez wykorzystywanie do jej produkcji takich materiałów jak ebonit i szelak. W końcu sięgnięto po znany z obecnych czasów poli(chlorek winylu).
Kolejną zmianą było zaproponowanie w 1928 roku, przez W. Bartletta Jonesa, dwukanałowego zapisu, a trzy lata później Alan Dower Blumlein rozwinął pomysł swojego poprzednika. W 1948 roku Columbia Records zastosowała pierwszą płytę drobnorowkową, której prędkość zmniejszono do 33 1/3 obrotów na minutę i przy średnicy 30 cm otrzymano około 25 minut zapisu z każdej strony. Rok później firma RCA wypuściła płytę drobnorowkową o średnicy 7". W 1979 wytwórnia EMI przedstawiła natomiast pierwsze płyty tłoczone z zapisów wykonanych techniką cyfrową.
Nie trudno zauważyć, że płyta winylowa już od kilku lat przeżywa swój renesans. Na pułkach sklepów muzycznych co raz częściej możemy spotkać współczesne wydawnictwa, które ukazują się na czarnej płycie. Wciąż jednak winyle pozostają w znacznej mniejszości pośród kupowanych krążków. Płyty kompaktowe nadal są najczęściej wybieraną pozycją, chociaż one także powoli przechodzą już do lamusa i ustępują miejsca albumom internetowym. Dla prawdziwego melomana nie ma jednak nic bardziej magicznego, jak brzmienie płyty winylowej sprzed lat.
Przykładem artysty, któremu udało się odświeżyć płytę winylową jest Jack White. Artysta w tym roku wydał swój kolejny album zatytułowany "Lazaretto", który ukazał się na rynku 10 czerwca 2014 roku. Z tej okazji amerykański muzyk przygotował specjalną edycję najnowszego dzieła wydaną właśnie na czarnym krążku. Na płycie winylowej umieszczone zostały m.in. dwa dodatkowe utwory, które znajdują się na wewnętrznej części płyty, czyli tam gdzie etykieta. Dodatkową niespodzianką jest możliwość odsłuchania dwóch różnych intro do jednego z utworów, które zostały zagrane na gitarze klasycznej lub elektrycznej. Wybór wersji zależny jest od umieszczenia igły w odpowiednim miejscu. Wydanie specjalne albumu "Lazaretto" pozwala również na odtwarzanie każdej ze stron z inną prędkością - 78 i 45 obrotów na minutę.
Niespodzianka przygotowana przez Jacka White'a bardzo spodobała się fanom, ponieważ udało mu się pobić rekord sprzedaży winylowego krążka. Dotychczas tytuł ten należał do grupy Pearl Jam i ich albumu "Vitalogy", który zadebiutował w 1994 roku. Na drugim miejscu najlepiej sprzedających się płyt winylowych jest, wydany rok temu, longplay zatytułowany "AM" zespołu Arctic Monkeys.
Drogo, drożej i najdrożej!
Najwyżej wycenianymi płytami winylowymi są klasyczne albumy rockowe z lat 60. i 70. ubiegłego stulecia. Aukcje takie pojawiają się głównie w Europie i Stanach Zjednoczonych, ale nabywcy są ze wszystkich stron świata. O cenie płyty winylowej decyduje zazwyczaj kilka czynników. Najważniejszym z nich jest to, czy krążek pochodzi z pierwszego wydania. Decydująca kwestią są tutaj numery matryc, które pojawiają się na płycie. Wiele osób poszukuje takich egzemplarzy ze względu na lepszą jakość dźwięku, ponieważ wszystkie następne wydawnictwa był przeważnie gorszej jakości. Kolejną kwestią, która decyduje o cenie płyty winylowej, jest pozycja artysty w historii muzyki, stan w jakim została zachowana płyta oraz okładka.
Inne czynniki, które wpływają na wysoką cenę albumu to np. bardzo mały nakład. Takie egzemplarze są często poszukiwane przez kolekcjonerów i kupowane za kwoty, które wielu mogą przysporzyć o niemały zawrót głowy. Takim przykładem jest np. promocyjny album zespołu Deep Purple, który został wytłoczony tylko w 500 kopiach i obecnie wycenia się go na 7 tysięcy dolarów. Dużą wartość mają także albumy z oryginalnym autografami sławnych artystów. Takim przykładem może być album "The Velvet Underground & Nico" zespołu The Velvet Underground. Podpisany przez Lou Reeda krążek pojawił się na jednej aukcji z ceną wywoławczą 3 tysięcy dolarów.
Na światowych aukcjach wysoką cenę osiąga także single "l Can't Help Falling In Love" Elvisa Presleya oraz próbne tłoczenia na białym winylu albumów zespołu Nirvana, które przeważnie kosztują w granicach 6 tysięcy dolarów. W połowie czarny i w połowie różowy singiel "Desire" zespołu U2, pochodzący z 1988 roku, sprzedano na jednej licytacji za 2 tysiące dolarów. Ważną kwestią w przypadku tej aukcji był fakt, iż jest to jedyny taki egzemplarz na świecie. Nikogo nie zaskoczy także fakt, że nagrania legendarnego zespołu The Beatles osiągają wysokie ceny na różnych aukcjach. Fabrycznie zamknięta płyta "Introducing", cudownej czwórki z Liverpoolu, kosztuje 25 tysięcy dolarów. George Enesco, rumuński kompozytor, także może się się poszczycić wysoką ceną swoich albumów. Za dwie rapsodie nagrane dla Continental Records, które ukazały się w limitowanej edycji 100 egzemplarzy, trzeba dziś zapłacić 250 tys. dolarów.
Double Fantasy - John Lennon
- Cena: 525,000 $
"Double Fantasy" to siódmy album solowy Johna Lennona oraz drugi wydany razem z udziałem Yoko Ono. Krążek jest powrotem po pięcioletniej nieobecności artysty na scenie muzycznej, co było spowodowane urodzeniem się syna, Seana Lennona, oraz próbą odbudowania relacji ze starszym dzieckiem Julianem. Zawarte na albumie utwory Johna i Yoko tworzą ze sobą spójną kompozycję przypominającą rozmowę. Piosenki autorstwa Lennona, takie jak "Woman", "Beautiful Boy (Darling Boy)" oraz (Just Like) Starting Over", to głównie utwory opowiadające o jego rodzinie. "Double Fantasy" jest to także ostatni album nagrany i wydany za życia artysty. Niedługo po debiucie albumu na listach przebojów, artysta został zastrzelony 8 grudnia 1980 roku.

Zdjęcie: beatlesocialnetwork.com
Po śmierci Lennona album oraz otwierająca go piosenka, "(Just Like) Starting Over", wspięły się na szczyty list przebojów i sprzedały się w ilości kilku milionów kopii. 24 lutego 1982 roku płyta została również uhonorowana nagrodą Grammy. W 2000 roku Yoko Ono wydała zremasterowaną wersję albumu, dodając do niej trzy nowe piosenki.
Wysoka cena albumu wynika z faktu, iż był on w posiadaniu zabójcy Johna Lennona, Marka Chapmana, na którym artysta złożył swój podpis. Krążek w 1999 roku został sprzedany za kwotę 150,000 dolarów, a cztery lata później za 525,000 dolarów.
That'll Be the Day / In Spite Of All The Danger - The Quarrymen
- Cena: 180,000 $
Zanim wspaniała czwórka z Liverpoolu zasłynęła jako zespół The Beatles i oczarowała cały świat swoją muzyką, występowała pod szyldem The Quarrymen. Grupa ta została założona w 1956 roku przez Johna Lennona w Liverpoolu. Dopiero po 4 latach zmieniono nazwę na The Silver Beatles, a następnie znaną wszystkim The Beatles.
Pierwszymi zarejestrowanymi utworami grupy The Quarrymen był cover piosenki "That'll Be the Day" Buddy'ego Holly'ego oraz autorska kompozycja "In Spite of All the Danger" napisana przez Paula McCartneya oraz George'a Harrisona. Piosenki zostały amatorsko nagrane w 1958 roku i wydane na krążku, który do dzisiaj istnieje tylko jako jedna oryginalna kopia.
Biorąc w takim razie pod uwagę fakt fenomenu grupy The Beatles oraz niedostępności wspomnianej płyty, nikogo nie powinno dziwić, że nagranie to jest jednym z najbardziej pożądanych okazów kolekcjonerskich. Cena tego wydawnictwa, ze względu na swoją unikalność, jest także wysoka i wynosi jedyne 180,000 dolarów.
Are You Experienced - The Jimi Hendrix Experience
- Cena: 100,000 $
"Are You Experienced" to debiutancki album zespołu rockowego The Jimi Hendrix Experience. Krążek został wydany w 1967 roku i było to pierwsze wydawnictwo nowo powstałej wytwórni Track Records. Album oparty głównie na psychodelicznym brzmieniu gitary Jimiego Hendrixa, otworzył artyście drzwi do międzynarodowej kariery w muzycznym świecie. To właśnie z tego wydawnictwa pochodzą najbardziej znane przeboje artysty, takie jak "Purple Haze", "Hey Joe", "The Wind Cries Mary" i "Fire".
Krążek w Wielkie Brytanii zajął drugie miejsce, zaraz po płycie "Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band" należącej do zespołu The Beatles. W Stanach Zjednoczonych album był natomiast najlepiej sprzedającą się płytą w 1968 roku.
Niedawno na jednym z serwisów aukcyjnych pojawiło się pierwsze wydanie albumu "Are You Experienced", które od roku 1967 nie zostało odpakowane z oryginalnej foli. Cena wywoławcza albumu wyniosła jedyne 100 tysięcy dolarów.
Musique pour Supermarché - Jean-Michel Jarre
- Cena: 69,000 ₣ (10,000 €)
Płytę "Music for Supermarkets (Musique pour Supermarché)" z pewnością można zaliczyć do tzw. białych kruków. Decyduje o tym fakt, iż została wydana tylko jedna kopia tego albumu, a oryginalne taśmy z zarejestrowaną muzyką zostały spalone. Do dzisiaj ten nietypowy album jest niepowtarzalny i nieosiągalnym okazem kolekcjonerskim.
W 1983 roku, Jean Michel Jarre został poproszony o skomponowanie muzyki, która tworzyłaby tło dla tematycznej wystawy dzieł sztuki w galerii Riedel. Francuski kompozytor zgodził się na zrealizowanie tego nietypowego projektu.
Muzyka na płytę "Music for Supermarkets (Musique pour Supermarché)" była nagrywana od lutego do maja 1983 roku. Wystawa, która była stworzona przez młodych artystów oraz przyjaciół kompozytora, odbyła się pomiędzy 2 a 30 czerwca tego samego roku. Wszystkie działa sztuki, które zostały zaprezentowane w galerii miały być sprzedane na aukcji po jej zakończeniu.
Jean Michel Jarre zainspirowany tym pomysłem, postanowił, że jego muzyka towarzysząca wystawie również będzie jednorazowym dziełem, które zostanie zlicytowane po pokazie. Pomimo sprzeciwów wydawcy, kompozytorowi udało się zrealizować pomysł i jedyna istniejąca kopia albumu "Music for Supermarkets (Musique pour Supermarché)" również poszła pod młotek. Licytacja odbyła się w paryskim domu aukcyjnym Hotel Drouot, a środki ze sprzedaży płyty zostały przeznaczone na cele charytatywne.
Pierwszym właścicielem albumu został niejaki M. Gerard, który kupił jedyną kopię płyty "Music for Supermarkets (Musique pour Supermarché)" za sumę ówczesnych 69 tysięcy franków (10 tysięcy euro). Po zakończonej licytacji taśmy matki zostały oficjalnie zniszczone, co spowodowało, że płyta jest jednym z najbardziej niedostępnych i najdroższych albumów na świecie.
Yesterday And Today - The Beatles
- Cena: 39,000 $
Album "Yesterday and Today" zespołu The Beatles, jest to jedenasty krążek brytyjskiej grupy, który ukazał się na amerykańskim i kanadyjskim rynku. Jest to również dziewiąta płyta, która wydana w barwach wytwórni Capitol.
Album stał się głównie popularny dzięki pamiętnej okładce tzw. butcher cover. Wzbudziła ona wiele kontrowersji, ponieważ przedstawiała członków zespołu jako "rzeźników". Muzycy na zdjęciu byli ubrani w białe kitle i pokrywały ich kawałki mięsa oraz rozczłonkowane dziecięce lalki. Ze względu na to, że wiele osób uważało tą okładkę za obrazoburczą, postanowiono ją wycofać ze sprzedaży i zastąpiono inną, mniej kontrowersyjną. Całe zamieszanie nie wpłynęło jednak na popularność płyty i album "Yesterday and Today" 30 lipca 1966 roku wspiął się na 1 miejsce amerykańskiej listy Billboard.
Wspomniana wcześniej kontrowersyjna okładka albumu "Yesterday and Today", przedstawiająca zespół The Beatles jako "rzeźników", stała się właśnie powodem, dla którego ta płyta jest jednym z najbardziej poszukiwanych okazów kolekcjonerskich. Na niektórych wydaniach z alternatywną wersją okładki można odnaleźć oryginalne, zakazane zdjęcie. Ta wyjątkowość spowodowała właśnie, że krążek został sprzedany na jednej z aukcji za 39 tysięcy dolarów.

Okładka albumu "Yesterday And Today" grupy The Beatles

Okładka albumu "The Dark Side of the Moon" grupy Pink Floyd
The Dark Side of the Moon - Pink Floyd
- Cena: 2,495 £
Album "The Dark Side of the Moon" brytyjskiej grupy Pink Floyd ukazał się w 1973 roku i przez 741 tygodni utrzymał się w pierwszej setce Billboardu. Do dziś jest jednym z najlepiej sprzedających się albumów w historii muzyki. Krążek mówi głównie o ludzkich lękach, samotności, przemijającym czasie, kruchości ludzkiej egzystencji, szaleństwie i zachłanności. Autorem tekstów wszystkich utworów jest Roger Waters.
Album zawiera wiele oryginalnych rozwiązań, takich jak np. wykorzystanie w utworze utworu "Time" zsynchronizowanych dźwięków bijących zegarów, które były pomysłem Alana Parsonsa. Podobnie jak na poprzednich albumach, grupa skorzystała również z wielu innych dźwięków pozamuzycznych, które wyróżniają kompozycje zawarte na płycie "The Dark Side of the Moon". Przykładem może być tutaj odgłos otwierających się kas sklepowych i przesypujących monet występujący w utworze "Money".
Poszukiwanym oraz pożądanym przez kolekcjonerów wydaniem albumu "The Dark Side of the Moon" jest japońska limitowana wersja z niepoprawnie wydrukowaną okładką, która szybko została wycofana ze sprzedaży. Na aukcjach można jednak cały czas znaleźć egzemplarze tego wyjątkowego albumu.
The Velvet Underground and Nico - The Velvet Underground
- Cena: 25,000 dolarów
"The Velvet Underground and Nico" to debiutancki album zespołu The Velvet Underground oraz współpracującej z nim wokalistki Nico. Krążek został zarejestrowany podczas trasy promującej projekt Andy'ego Warhola "Exploding Plastic Inevitable" i wydany w marcu 1967 roku przez wytwórnię Verve Records. Zespół zyskał rozgłos poprzez eksperymentalne występy oraz kontrowersyjne tematy poruszane w tekstach utworów.
Kontrowersyjne treści zawarte na płycie spowodowały jednak niemal natychmiastowe wycofanie płyty z wielu sklepów muzycznych. Wiele stacji radiowych odmówiło jej grania, a w magazynach muzycznych nie umieszczano reklam promujących płytę. Porażka jaką poniósł krążek była głównie wynikiem nieudolnych działań wytwórni Verve Records, która nie potrafiła wypromować płyty.
Pomimo teoretycznie małej popularności, płyta stała się jednym z najbardziej wpływowych albumów w historii muzyki, a magazyn "Rolling Stone" umieścił album na 13 miejscu listy "500 albumów wszech czasów".
Przeczytaj drugą część i dowiedz się więcej o unikatowych oraz drogich albumach muzycznych, które zdefiniowały brzmienie współczesnej muzyki popularnej.