Poznaj drugą część historii beatlemanii w ZSRR i dowiedz się więcej o tym jak muzyka wspaniałej czwórki z Liverpoolu wpływała na życie młodych Rosjan. 

Jak zostać gwiazdą rock and rolla w ZSRR?

W latach 60. XX wieku każdy kto słuchał Beatlesów chciał być taki sam jak oni. Wiązało się to ze zmianą wizerunku oraz wyposażeniem w odpowiedni instrument, żeby brzmieć jak brytyjska grupa. Z tym drugim często jednak był problem, gdyż gitary elektryczne nie były ogólnodostępnym produktem w sklepie muzycznym. Jeżeli udało się takową znaleźć, to nie była ona taka sama jak ta wykorzystywana przez zespół The Beatles. Jeden z fanów brytyjskiej grupy, Yury Pelyushonok, znalazł jednak rozwiązanie tego problemu. Jako nastolatek postanowił skonstruować własną gitarę elektryczną.

Proces tworzenia wymarzonego instrumentu opierał się na zrobieniu odpowiedniego projektu, wzorując się na fotografii instrumentu wykorzystywanego przez Beatlesów. Następnie Yury Pelyushonok wykorzystując wyrzynarkę dziadka wyciął korpus z wcześniej zarysowanej gitary. Prace nad instrumentem trwały przeważnie w domu, albo w pracowni szkolnej, gdzie młody fan Beatlesów udawał, że robi coś innego. Gitara domowej produkcji miała jednak pewną wadę - trudno było osiągnąć na niej rock 'n' rollowe brzmienie. Problem ten nie pozostał jednak długo bez rozwiązania. Odpowiedź pojawiła się gazecie "Młody Technik", gdzie przedstawiono wykorzystanie elementów słuchawki telefonicznej w gitarze elektrycznej. Po publikacji tego artykułu z rosyjskich ulic w zadziwiający sposób zaczęły znikać wszystkie słuchawki telefoniczne.

Zdjęcie: mlkshk.com (Tonika - pierwsza gitara produkowana na skalę masową w ZSRR)

Drugim problemem pojawiającym się na drodze młodego rock and rollowca był brak niezbędnego do grania wzmacniacza. W tym przypadku rozwiązanie również przyszło bardzo szybko. Młodzi muzycy postanowili wykorzystywać uliczne głośniki, które podkradano gdy czujność milicji była uśpiona. Jak widać żadna przeszkoda nie była w stanie utrudnić młodemu artyście jego drogi do kariery.

Po zebraniu potrzebnego sprzętu młodemu muzykowi nie pozostawało nic innego, jak granie. To właśnie ta czynność dla wielu była największą przyjemnością, a dla drugich koszmarem. Matka Yury'ego Pelyushonoka, Liliana Pelyushonok, wspomina jak do ich rodzinnego domu przychodzili sąsiedzi proszący o chociaż jedną chwilę błogiej ciszy. Muzyka Beatlesów grana przez jej syna nie przeszkadzała jednak innym nastolatkom, którzy otwierali okna, żeby z chęcią posłuchać ulubionych dźwięków.

Legalni Beatlesi

Na początku lat 70. XX wieku władza postanowiła pójść na kompromis z fanami Beatlesów. Był to dobry sposób na złagodzenie napiętych stosunków pomiędzy rosyjską młodzieżą oraz na zarobienie dodatkowych pieniędzy.

Państwowe fabryki rozpoczęły produkcję gitar elektrycznych, a wytwórnia fonograficzna Melodia zaczęła wydawać płyty z muzyką Beatlesów. Z początku utwory brytyjskiej grupy były przedstawiane jako ludowe piosenki nieznanego zespołu instrumentalnego. Nie zwracano przy tym uwagi na prawa autorskie i w ten oto sposób zaczęto nielegalnie kopiować muzykę brytyjskiej grupy.

Zdjęcie: 45cat.com (Album zawierający nagrania grupy The Beatles, wydany w 1974 roku przez wytwórnię Melodia.)

Osobą odpowiedzialną za produkcję pierwszych "legalnych" nagrań The Beatles pod szyldem Melodii był Andrey Tropillo, który w Sankt Petersburgu znany jest jako pierwsza osoba nagrywająca rosyjskie zespoły rockowe. Obecnie produkuje on legalne albumu różnych artystów.

W czasach ZSRR, Andrey Tropillo był dyrektorem Państwowego Przedsiębiorstwa Melodia i produkował płyty Beatlesów na potrzeby rosyjskich mas. Można powiedzieć, że było to popieranie piractwa, ponieważ nie zwracano uwagi na prawa autorskie. Patrząc jednak z drugiej strony na te poczynania można dojść do wniosku, że takie działanie dało wielu ludziom namiastkę wolności, dzięki której mogli poczuć zapach zachodniego świata. Andrey Tropillo zapisał się także na kartach radzieckiej historii The Beatles, umieszczając swoją twarz na okładce legendarnego albumu "Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band".

Być jak The Beatles

Częściowe zalegalizowanie Beatlesów w latach 70. XX wieku przez rząd komunistyczny spowodowało jeszcze większy wzrost zainteresowania brytyjską grupą. Rosnąca popularność zespołu za żelazną kurtyną odzwierciedlała się nie tylko w muzyce. Znaczne zmiany zachodziły także w wyglądzie młodych Rosjan.

W ówczesnej Rosji trudno było znaleźć w zwykłym sklepie ubrania, które odpowiadałyby tym noszonym przez cudowną czwórkę. Wyobraźnia była wówczas tym, czego potrzebowali fani Beatlesów.

Zdjęcie: telegraph.co.uk

Krytyk mody, Svetlana Kunitsina, opowiada jak w tamtym czasie przy odrobinie fantazji w łatwy sposób można było przerobić szkolną marynarkę na kunsztowny Beatlesowski żakiet bez kołnierza. Ważnym elementem stylu były też popularne swego czasu lenonki, które można było zauważyć niemalże na każdym nosie rosyjskiego nastolatka. Pojawiali się specjaliści, którzy bez problemu potrafili przerobić ciężkie i brzydkie wojskowe buty w eleganckie obuwie noszone przez Beatlesów. Każdy, kto w ten sposób wyglądał mógł poczuć się jednym z nich.

Próby ucharakteryzowania się na Beatlesów nie były tylko domeną mężczyzn. Kobiety, podobnie jak panowie, również chciały wyglądać jak ich idole. Fanki zespołu wspominają jak za młodych lat całymi godzinami prostowały i podkręcały włosy, żeby chociaż trochę upodobnić się do Beatlesów.

Wszystkie te działania pomagały rosyjskiej młodzieży stworzyć swój własny bajkowy świat, gdzie mogli choć na chwilę uchwycić namiastkę wolności, którą na co dzień mieli ich rówieśnicy na zachodzie.

Wielki Titanic i góra lodowa

W latach 80. XX wieku przepaść dzieląca młodzież rosyjską oraz skostniałych starców na Kremlu stawała się coraz większa i nieodwracalna. W momencie, gdy ZSRR chylił się ku upadkowi większość nastolatków uciekało do swojego własnego świata, w którym byli tylko oni i ich muzyka. Dobrze wykształceni młodzi ludzie postanowili w ten sposób odciąć pępowinę łączącą ich z komunistycznym imperium zła. Coraz częściej świadomie wybierali alternatywną kulturę, która znacznie różniła się od tej proponowanej przez władze sowieckiego rządu.

Coraz bardziej wyzwalająca się kultura młodzieżowa w Rosji doprowadziła do tego, że wiele młodych osób oraz artystów w jawny sposób deklarowało swoje postulaty często mówiąc o konieczności zmian. Śpiewał o tym np. Victor Tsoy ze swoim zespołem Kino w piosence "Peremen" z 1987 roku.

Zdjęcie: wprost.pl (Michaił Gorbaczow)

Kolejnym krokiem do rewolucji było pojawienie się w 1985 roku Michaiła Gorbaczowa, który został później nazwany pierwszym rock and rollowym prezydentem. Zapracował sobie na takie miano ponieważ uważał, że muzyka Beatlesów pokazała młodemu pokoleniu ZSRR inne życie, w którym panuje wolność. Innym politykiem doceniającym pozytywny wpływ Beatlesów na społeczeństwo rosyjskie był Josif Kobzon, który przez dziesięciolecia był bardem patriotycznego socjalizmu. Swoje zamiłowanie do muzyki Beatlesów pokazywał podczas koncertów, gdzie wykonywał ich piosenki.

Wielkie zmiany

W roku 1989 w Europie zaczęły się wielkie zmiany, rozpoczynające się od zburzenia muru berlińskiego. Moment ten spowodował, że cały Związek Radziecki zaczął chylić się ku upadkowi. W Rosji także postanowiono, że nadszedł czas na wielkie zmiany.

Pierwszym krokiem było utworzenie programu telewizyjnego poświęconego Beatlesom, który założyli Yury Pelyushonok oraz jego kolega będący prezenterem telewizyjnym - Vladimir Sevitsky. Pomysł, który wcześniej wydawał się nieosiągalny, stał się w końcu realny. Chylący się ku końcowi Związek Radziecki spowodował, że tchórzliwi szefowie telewizji postanowili zniszczyć taśmy z nagranym programem, zanim zostanie on nadany w telewizji. Vladimir Sevitsky wykradł jednak jego kopię i krótko po tym zdarzeniu program został wyemitowany w całym Związku Radzieckim. Jakiś czas później Yury Pelyushonok postanowił uciec z Rosji i wyemigrował do Kanady.

Beatlemania we współczesnej Rosji

Pomimo tego, że komunizm w Rosji już dawno upadł, to duch Beatlesów wciąż żyje w sercach wielu Rosjan. Grupa z Wielkiej Brytanii wciąż zyskuje także nowych fanów, przeważnie zarażanych ich muzyką przez pokolenie, które w latach 60. XX wieku musiało walczyć o możliwość słuchania zakazanych piosenek.

Niespełniona miłość wielu fanów Beatlesów została odwzajemniona 24 maja 2003 roku na moskiewskim Placu Czerwonym. W tym dniu, ex-Beatles Paul McCartney pierwszy raz wystąpił w Rosji. Najważniejszą tego wieczoru piosenką stał się utwór "Back in the U.S.S.R." pochodzący z repertuaru The Beatles, pojawiający się w albumie "The Beatles" z 1976 roku. Kompozycja ta we wszystkich byłych republikach Związku Radzieckiego stała się niemalże nieoficjalnym hymnem fanów brytyjskiego zespołu. Sam występ Paula McCartneya był przez wielu porównywany do wielkiego wydarzenia religijnego, podczas którego zebrali się wszyscy wyznawcy filozofii The Beatles.

We współczesnej Rosji z muzyką Beatlesów można się spotkać niemalże na każdym kroku. W parku Gorkiego moskiewscy wyznawcy Kryszny kultywują muzykę George Harrisona, a w Sankt Petersburgu w pałacu Katarzyny podczas balu Puszkina gościom towarzyszy twórczość brytyjskiej grupy.

Silny wpływ muzyki Beatlesów na fanów można zauważyć w przypadku wokalisty punkowego zespołu, Igora Salnikova, który pod wpływem swojego idola postanowił zmienić imię i nazwisko na John Lennon.

Fan grupy, Kolia Wasin, od ponad 30 lat natomiast organizuje w Petersburgu urodziny każdego z Beatlesów, którym towarzyszą występy wielu zespołów wykonujących covery brytyjskiej grupy.

W 2008 roku Paul McCartney pierwszy raz wystąpił w Kijowie na Ukrainie. Dla mieszkańców miasta przyjazd ex-Beatlesa był bardzo ważnym wydarzeniem, gdyż wielu z nich pamiętało czasy kiedy muzyka brytyjskiej grupy była zabroniona.

W Kijowie mieści się także muzeum poświęcone zespołowi The Beatles, w którym można podziwiać wiele pamiątek z okresu radzieckiej Beatlemanii. Z okazji przyjazdu Paula McCartneya młodzież z całej Ukrainy wzięła udział w konkursie na najlepsze wykonanie piosenki Beatlesów.

Na Ukrainie istnieje również wioska o nazwie Beatley. Ze względu na podobieństwo nazw postanowiono wykorzystać twórczość brytyjskiej grupy i wpleciono ją w tradycyjne piosenki ludowe wykonywane przez mieszkańców wsi.

W Kijowie znajduje się także klubowa piwnica Kavren, której właścicielem jest Vova Katzman. W pubie znajduje się wiele pamiątek poświęconych brytyjskiej grupie. Inspiracją dla utworzenia tego miejsca był krótki film z sierpnia 1962 roku autorstwa Leslie'ego Woodheada, który Vova Katzman mógł pokazać w swoim klubie dopiero po upadku ZSRR. Właściciel restauracji jest także wielkim fanem Beatlesów. Podobnie jak inni wspomina on czasy, kiedy słuchanie twórczości brytyjskiej grupy było zabronione. Vova Katzman był wielokrotnie zatrzymywany przez milicję, za przyznawanie się do bycia fanem Beatlesów.

Czy Beatlesi doprowadzili do rozpadu ZSRR?

Jak widać zespół The Beatles wywarł bardzo duży wpływ na rewolucję kulturową w ZSRR. Trudno jest jednak jednoznacznie stwierdzić, czy to właśnie brytyjska grupa doprowadziła do rozpadu imperium zła. Wiele osób wierzy, albo chce wierzyć, że tak właśnie było. Nie ma na to jednak jednoznacznych dowodów.

Biorąc pod uwagę wszystkie fakty możemy dojść do wniosku, że Beatlesi na pewno w pewnym stopniu przyczynili się do rozpadu ZSRR. Ich muzyka, teksty piosenek oraz filozofia wpłynęły na świadomość nastolatków w ówczesnej Rosji. Głodni zachodniego stylu życia młodzi Rosjanie starali się dążyć do osiągnięcia takiego samego poziomu. Ich determinacja i walka o rock and rollowe sny każdego dnia przynosiła nowe zwycięstwo w bitwie o wolność.

Gdy w 1991 roku Związek Radziecki wydał z siebie ostatnie tchnienie, fani Beatlesów wreszcie mogli odetchnąć z ulgą i zakończyć swoją długoletnią wojnę o prawa do swojego ulubionego zespołu. Szczęśliwi z osiągniętego zwycięstwa byli jednak jednymi z wielu, którzy przyczynili się do upadku ZSRR. Na rozpad Związku Radzieckiego wpłynęło także wiele czynników politycznych oraz społecznych, a muzyka Beatlesów była jedynie jednym z nich, który przybliżył Rosję do zachodniego świata.

Przeczytaj pierwszą część historii beatlemanii w ZSRR i dowiedz się jak muzyka wspaniałej czwórki z Liverpoolu wpływała na młodych Rosjan.


Komentarze do Beatlemania za Żelazną Kurtyną cz.2

Napisz komentarz jako pierwszy(a)
Proszę się zalogować, aby napisać komentarz

Najlepiej ocenione w Muzykopedii

MusicNews

Marie w nowym singlu "Chewing Gum"

22 maj 2020

Marie w nowym singlu Chewing Gum

Marie w nowym utworze pt. "Chewing Gum" - to już trzeci singiel, promujący nadchodzącą...

SZUM & FYKES w premierze pierwszej EP-ki "Berave"

22 listopad 2019

SZUM & FYKES w premierze pierwszej EP-ki

Prawdziwa gratka dla fanów elektronicznego brzmienia od polskiego projektu SZUM & FYK...

Elektryczne Gitary powracają z nowym albumem!

22 listopad 2019

Elektryczne Gitary powracają z nowym albumem!

Elektryczne Gitary - zespół rozpoznawalny przez Polaków w niemal każdym wieku powraca...

Transsexdisco w jesiennej trasie koncertowej

6 listopad 2019

Transsexdisco w jesiennej trasie koncertowej 2019

Fani dobrego rocka i muzyki alternatywnej wciąż mają szansę posłuchać grupy Transsex...

Czytelnia

Gitarzyści wszech czasów

13 luty 2015

Zdjęcie: npr.org

Gitara to chyba najczęściej wybierany instrument przez początkujących muzyków. Na prz...

Raperzy wyklęci

13 kwiecień 2015

Zdjęcie: papermag.com

Środowisko kultury hip-hopu przesiąknięte jest dużą dawką testosteronu. Model rapera...

Najważniejsze utwory lat 80. XX wieku

12 grudzień 2014

Zdjęcie: Okładki albumów

Lata 80. to czas, kiedy na scenie muzycznej działo się naprawdę dużo. Na rynku pojawi...

Zakazane piosenki cz.2

19 grudzień 2014

Zdjęcie: 7reasons.org

Przeczytajcie drugą część i poznajcie dalszą historię cenzury w świecie muzyki. ...

Polacy czują bluesa cz.2

24 kwiecień 2015

Zdjęcie: youtube.com

Rosław Szaybo i Stanisław Zagórski to panowie, których nazwiska zapewne nie wszystkim ...

Najważniejsze utwory lat 60. XX wieku

27 luty 2015

Zdjęcie: Okładki albumów

Lata 60. upłynęły głównie pod znakiem różnorodnej muzyki rockowej. Bob Dylan, Jimi ...

Młodzi (nie)śmiertelni

9 listopad 2015

Młodzi (nie)śmiertelni

Młodość to burzliwy okres pełen uniesień oraz upadków. Nie wszystkim udaje się jedn...

Gitarowe riffy wszech czasów

23 styczeń 2015

Zdjęcie: strommeninc.com

Można powiedzieć, że riff gitarowy w muzyce popularnej odgrywa rolę pierwszoplanową ...

Podziel się muzyką!

Zobacz wszystkie utwory

Najnowsze w Muzykopedii

Subskrybuj kanały