Przeczytaj drugą część i dowiedz się więcej o muzyce zaangażowanej w problemy polityczne oraz społeczne.
Świadomi raperzy
Rasizm i nierówności społeczne to tematy, której często pojawiają się w muzyce hip-hopowej. Na przestrzeni lat powstało wiele podgatunków tego rodzaju muzyki, które koncentrują się wokół politycznych i społecznych problemów. Utwory te mają na celu budować świadomość u ludzi i motywować ich do reagowania na ludzką krzywdę.
Polityczny rap jest stylem muzyki hip-hopowej, który powstał w 1980 roku. Nurt ten zainspirowany jest głównie takimi wykonawcami jak The Last Poets i Gil Scott-Heron. Podobnie jak w innych przypadkach, pojęcie to pierwotnie zostało wymyślone przez publiczność i krytyków muzycznych, a nie samych artystów.
Za pierwszy zaangażowany społeczno-politycznie utwór można uznać kompozycję zatytułowaną "The Message" w wykonaniu Grandmaster Flash and the Furious Five z 1982 roku. Piosenka potępiała ubóstwo i przemoc, która dotyka czarnoskórych mieszkańców Stanów Zjednoczonych. Zainspirowało to wielu późniejszych raperów i grupy hip-hopowe do podejmowania tematów społeczno-politycznych.
Grupa Public Enemy oraz jej frontman, Chuck D, to kolejny przykład hip-hopowego wykonawcy znanego ze swoich zaangażowanych politycznie i społecznie tekstów. Można to szczególnie usłyszeć w piosence "Fight The Power" z płyty "It Takes a Nation of Millions to Hold Us Back".
Tupaca Shakura nikomu nie trzeba przedstawiać. Jego debiutancki album "2Pacalypse" osiągnął status złotej płyty, a krążek opisywał głównie przemoc występującą pomiędzy policją, a czarnoskórą młodzieżą wywodzącą się z kultury gangów Los Angeles. Krytykę dla albumu wyraził ówczesny wiceprezydent Stanów Zjedoczonych, Dan Quayle, który uważał, że krążek zachęca do przemocy, zabijania policjantów i wyraża brak szacunku dla kobiet.
Polityczny rap w dużej mierze jest to głównie scena undergroundowa. Najbardziej zaangażowani artyści nie osiągają sukcesu komercyjnego, tak jak gwiazdy mainstreamowego hip-hopu. Każda reguła ma jednak swoje wyjątki i są nimi tacy artyści jak KRS-One, Mos Def, Talib Kweli, Lupe Fiasco, Killer Mike, Atmosphere, Immortal Technique, The Roots, Poor Righteous Teachers, Tupac Shakur, Nas, OutKast and Common, którzy wyszli z podziemia.
W świecie zaangażowanego politycznie i społecznie rapu nie brakuje także kobiet. Ich głosy są jednak przeważnie w mniejszości. Tematyka, która pojawia się w ich tekstach dotyczy przeważnie roli kobiety w świecie zdominowanym przez mężczyzn oraz problemów społecznych dotykających kobiety.
Jednym z współcześnie zaangażowanych politycznie i społecznie artystów jest Sean "P. Diddy" Combs, który w 2004 roku prowadził kampanię Vote or Die przed wyborami w Stanach Zjednoczonych. Przedsięwzięcie to miało na celu zachęcić młodzież do pójść do urn wyborczych. Kampania Vote or Die najprawdopodobniej wpłynęła na polepszenie frekwencji, ponieważ podczas wyborów zagłosowało więcej młodzieży w wieku od 18-29 lat niż w poprzednich latach. W 2004 roku do urn poszło 20,9 mln uprawnionych wyborców, a w 2000 roku tylko 16,2 mln. Ogólna frekwencja w tej grupie wiekowej wzrosła z 42,3 % do 51 %.
(Nie)tolerancja
Rock Against Racism (RAR) to kampania utworzona w Wielkiej Brytanii w 1976 roku, jako odpowiedź na wzrost konfliktu rasowego i pojawienie się białych nacjonalistycznych grup, takich jak Front Narodowy. W kampanię zaangażowane były gwiazdy popu, rocka, punku i reggae, które występowały podczas koncertów mających na celu zniechęcić młodych ludzi od wyznawania rasistowskich poglądów. Kampania powstała częściowo jako reakcja na wypowiedzi i działania, niektórych znanych muzyków rockowych, które zostały powszechnie uznane za rasistowskie.
Pierwotnym założeniem RAR było zorganizowanie jednego koncertu, który niósłby ze sobą przesłanie sprzeciwiające się rasizmowi. Powodem założenia organizacji miało być wydarzenie, kiedy pijany Eric Clapton, podczas koncertu w Birmingham, wygłosił deklarację poparcia dla byłego ministra konserwatystów Enocha Powella znanego z antyimigracyjnej polityki. Eric Clapton powiedział do tłumu, że Anglia "staje się przepełniona", i że obywatele tego kraju powinni głosować na Enocha Powella, aby Wielka Brytania nie stała się "czarną kolonią".
Wielu osobom nie spodobały się słowa brytyjskiego muzyka. Huddle, Saunders i dwóch członków Kartoon Klowns postanowili napisać list do magazynu "NME", gdzie wyrazili swój sprzeciw wobec uwag Claptona. Uważali, że jego poglądy były nie na miejscu, tym bardziej, że w tamtym czasie na listach przebojów królowała piosenka "I Shot the Sheriff" w wykonaniu Erica Claptona, będąca coverem utworu należącego do czarnoskórej gwiazdy reggae - Boba Marleya. Na końcu listu, wezwali ludzi, aby pomogli im stworzyć ruch o nazwie Rock Against Racism. Eric Clapton tłumaczył później, że jego uwagi zostały źle odebrane i był to jedynie żart. W 2007 roku podczas udzielonego wywiadu, powiedział jednak, że nadal popiera Enocha Powella i nie uważa jego poglądów za rasistowskie.
Dalsze wsparcie dla RAR przyszło po oświadczeniu jakie złożył David Bowie. Artysta wyraził poparcie dla faszyzmu i podziwiał osobę Adolfa Hitlera. Dalszą część dotyczącą kontrowersyjnych poglądów spowodował spór dotyczący rzekomego pozdrowienia nazistowskiego, jakiego miał się dopuścić David Bowie podczas jazdy kabrioletem. Artysta tłumaczył, że na zdjęciu fotograf złapał go jedynie jak chciał pomachać. Później David Bowie wycofał się ze swoich oświadczeń i przeprosił za wcześniejsze słowa. Swoje postępowanie tłumaczył zbyt dużym zainteresowaniem okultyzmem, a także nadmiernym zażywaniem narkotyków.
Zdjęcie: kikoamat.com
Zdjęcie: davidicke.com
Pierwszą działalnością rozpoczętą przez RAR było wydanie fanzinu "Temporary Hoarding", zorganizowanie koncertu wiosną 1978 roku oraz marszu 100.000 osób, które przeszły 10 kilometrów od Trafalgar Square do East End w Londynie. Występy odbyły się w Parku Wiktorii w Hackney zorganizowanym przez RAR i Antyhitlerowską Ligę, aby przeciwdziałać rosnącej fali ataków rasistowskich w Wielkiej Brytanii. W koncercie brali udział tacy artyści jak The Clash, Buzzcocks, Steel Pulse, X-Ray Spex, The Ruts, Sham 69, Generation X i Tom Robinson Band. Głównym artystą podczas występów był smooth jazzowy wokalista Carol Grimesa. Jesienią tego samego roku, publiczność przybyła na Northern Carnival w Manchesterze, gdzie wystąpił Buzzcocks, Graham Parker and the Rumour i Misty in Roots. W 1979 roku koncert odbył się natomiast w Acklam Hall w Londynie, gdzie udział wzięli Crisis, The Vapors i Beggar.
RAR odrodził się w 2002 roku pod nazwą Love Music Hate Racism. W akcję zaangażowali się tacy artyści jak Mick Jones, Buzzcocks, The Libertines, Ms. Dynamite, The Eighties, Matchbox B-Line Disaster. Ich głównym celem jest przeciwdziałanie takim organizacjom jak Front Narodowy i Brytyjska Partia Narodowa. Z biegiem lat akcja zyskała poparcie także u wielu innych artystów reprezentujących różne gatunki i style muzyczne. Dzięki temu zróżnicowaniu organizatorzy liczą na dotarcie do dużej grupy społeczeństwa.
Muzyka nienawiści
Rasistowska muzyka jest głównie związana z promowaniem neonazizmu. Muzykolodzy zwracają uwagę, że wiele, jeśli nie większość, wczesnych kultur korzystało z muzyki jako narzędzia służącego do upokorzenia swojego wroga. Hasła rasistowskie, nazistowskie i nawoływanie do nienawiści zaczęły pojawiać się w muzyce popularnej na początku lat 70. XX wieku. Od tego momentu zdążyło się także ukształtować wiele różnych gatunków oraz stylów muzycznych, które propagują treści rasistowskie. Do tej grupy można zaliczyć m.in. National Socialist Black Metal (NSBM), Fascist Experimental Music i Racist Folk Music. Rasistowskie treści nie ominęły także country, które jest zjawiskiem występującym głównie w Stanach Zjednoczonych. Najwięcej zespołów głoszących treści rasistowskie zlokalizowanych jest jednak w Niemczech, Wielkiej Brytanii i Szwecji.
Rasistowska muzyka, według Komisji Praw Człowieka i Równych Szans, jest głównie pochodną prawicowego ruchu skinheadów. Internet stał się dla nich natomiast środowiskiem do głoszenia swoich idei, a muzyka jest świetnym narzędziem do pozyskania rekrutów oraz pieniędzy finansujących ich działalność. Brian Houghton, z National Memorial Institute for the Prevention of Terrorism, uważa, że muzyka rasistowska jest doskonałym narzędziem służącym do rekrutacji młodych członków do różnych organizacji neonazistowskich, ponieważ są oni bardzo podatni na takie bodźce. Dowodem na to może być m.in. neonazistowska wytwórnia płytowa, która w 2004 roku rozpoczęła akcję pod nazwą Project Schoolyard polegającą na rozprowadzaniu darmowych albumów z muzyką do 100.000 nastolatków w całych Stanach Zjednoczonych. Tezę potwierdza także film zatytułowany "News Special: Inside Hate Rock" (2002), który został nakręcony przez VH1. Dokument ukazuje, że muzyka rasistowska jest głównie pożywką dla domorosłych terrorystów.
Innym przykładem szerzenia się muzyki nienawiści jest Rock Against Communism (RAC). Ruch ten powstały w Wielkiej Brytanii pod koniec 1978 roku i składał się ze skrajnie prawicowych działaczy związanych z Frontem Narodowym. Jego celem było przeciwdziałanie organizacji Rock Against Racism. Pomimo swojej zwodniczej nazwy, teksty piosenek wykonawców przynależących do Rock Against Communism rzadko koncentrują na typowo antykomunistycznej tematyce. W większości piosenki głoszą hasła nacjonalistyczne, neonazistowskie, antysemickie, rasistowskie i przepełnione przemocą.
Pierwszy koncert Rock Against Communism odbył się w Leeds, w Anglii w 1978 roku, gdzie wystąpiły neonazistowskie zespoły punkowe, takie jak The Dentists i The Ventz. Kolejny występ RAC odbył się w 1979 roku, a drugi wiosną 1983 roku, gdzie gwiazdą był zespół Skrewdriver kierowany przez Iana Stuarta Donaldsona. Po tym wydarzeniu koncerty RAC odbywały częściej i zazwyczaj były potajemne ze względu na sprzeciw grup antyfaszystowskich i antyhitlerowskich. Główną gwiazdą występów był najczęściej zespół Skrewdriver oraz takie grupy jak Skullhead i No Remorse.
W połowie 1980 roku koncerty często odbywały się Suffolk, w domu Edgara Griffina - konserwatywnego działacza partyjnego i ojca Nicka Griffina, który później stał się narodowym przewodniczącym Brytyjskiej Partii Narodowej.
Pod koniec 1980 roku nazwa RAC została zastąpiona przez White Noise Club, a później Blood and Honour. Gdy na początku lat 90. XX wieku muzyka hardcore punk zaczęła zdobywać popularność, to wiele zespołów rasistowskich zaczęło czerpać inspirację z tego stylu muzycznego.
Na jednej scenie
Jak widać, muzyka już od dawna byłą związana z polityką oraz problemami społecznymi. Przemiany oraz problemy globalne, które cały czas dokonują się na świecie, wciąż stanowią bogate źródło inspiracji dla wszelakiej maści artystów i kompozytorów. Historia muzyki pokazuje także, że dzięki swojej aktualności odnoszącej się do problemów dotykających przeważnie duże grupy społeczne, potrafi je zjednoczyć i zmobilizować do walki. Proces ten wpływa także na popularność utworu, który nieraz osiągnął duży sukces komercyjny i zapisał się na kartach muzycznej historii. Patrząc na związek muzyki z polityką można również dojść do wniosku, że będzie on tak długo trwał, jak długo będą pojawiać się problemy na całym świecie.
Przeczytaj pierwszą część i dowiedz się więcej o muzyce zaangażowanej w problemy polityczne oraz społeczne.
