Wydarzenie sprzed ostatnich kilku dni, a dokładnie publikacja w jednej z polskich tzw. gazet, wywołała w sieci dyskusję dotyczącą etyki i moralności mediów. Problem ten nie jest jednak nowym zjawiskiem, ponieważ zastanawiano się już nad tym wcześniej, a rozmyślania na ten temat pojawiały się w twórczości wielu muzyków.
Brutalne morderstwo, do którego doszło 20 sierpnia w Kamiennej Górze wstrząsnęło całą Polską. To tragiczne wydarzenie wywołało społeczną dyskusję dotyczącą zachwianej moralności człowieka, który pozbawiony kręgosłupa moralnego potrafił z zimną krwią zamordować 10-letnie dziecko. Zaskakujące były również wyjaśnienia 27-letniego mordercy, który swoją zbrodnię tłumaczył frustracją oraz trudną sytuacją materialną.
Nie dla wszystkich jednak morderstwo z Kamiennej Góry było wstrząsem i niektórzy postanowili na nim skorzystać. Na taki nieludzki krok zdecydował się dziennik "Fakt", który dzień po tragedii postanowił opublikować na okładce zdjęcia zakrwawionej 10-latki zaatakowanej siekierą przez nieznajomego mężczyznę. Na fotografii było widać, jak sanitariusze wnoszą do karetki przerażoną i zakrwawioną dziewczynkę. Publikacja oczywiście odbiła się szerokim echem w Internecie, gdzie została ostro skrytykowana, a głosy oburzenia dotarły do redakcji "Faktu". Wtedy też zaczęły się wyjaśnienia ze strony redaktora naczelnego wspomnianego brukowca, Roberta Felusia, który swoją decyzję tłumaczył absurdalnymi argumentami. W jego opinii zamieszczone zdjęcie miało jedynie ukazać bezsens i okrucieństwo tego morderstwa. Robert Feluś wypowiedział się także na temat osób, które sprzeciwiając się takim praktyką dziennikarskim chcą jedynie zabłysnąć swoją moralnością. Po fali krytyki, jaka spłynęła na dziennik "Fakt", redakcja szmatławca postanowiła opublikować przeprosiny, które były jednak wymuszone, ponieważ zadecydowały tutaj względy finansowe, a nie wyrzuty sumienia. Obawa przed utratą reklamodawców oraz ewentualną karą i procesem sądowym stały się zapewne na tyle realne, że wydawca musiał się z tego jakoś wycofać. Niestety to się nie udało i niesmak pozostał.
"The little ones sit by their TV screens No thoughts to think No tears to cry All sucked dry Down to the very last breath” "Amused To Death" - Roger Waters |
"Mali siedzą przed ekranami telewizorów Brak myśli by myśleć Brak łez by zapłakać Wszyscy wyssani do suchości Aż do ostatniego oddechu"1 "Amused To Death" - Roger Waters |
Problem dotyczący moralności oraz etyki w mediach nie jest jednak nowym zjawiskiem. Coraz częściej można się spotkać z publikacjami, takimi jak zdjęcia lub materiały wideo, które jeszcze kilkanaście lat temu nigdy by nie ujrzały światła dziennego. Na przestrzeni lat zmieniły się jednak wymagania ludzi i coraz więcej osób potrzebuje tzw. mocnej rozrywki. Winę za to oczywiście ponoszą media oraz ich odbiorcy, którzy przez wiele lat przyzwalali na sukcesywne przesuwanie granicy dobrego smaku. Problem ten dostrzegł także członek grupy Pink Floyd, Roger Waters, który w 1992 roku wydał solowy album studyjny zatytułowany "Amused to Death". Materiał, który trafił na ten krążek jest głównie analizą i krytyką współczesnej kultury masowej oraz mediów, głównie telewizji, która ponad dekadę temu zyskiwała na znaczeniu. Duży wpływ na kształt kompozycji, które pojawiły się na płycie "Amused to Death", wywarła także I wojna w Zatoce Perskiej będąca pierwszym takim medialnym konfliktem.
Na krążku "Amused to Death" znalazła się m.in. kompozycja zatytułowana "Perfect Sense, Part II", w której Roger Waters przedstawił obraz współczesnych mediów będących niczym hieny żerujące na cudzym nieszczęściu i śmierci. W tym utworze artysta odniósł się także do I wojny w Zatoce Perskiej, która w piosence stanowi tło dla krytyki telewizji robiącej z konfliktu zbrojnego reality show. Muzyk w ten sposób przedstawia świat, w którym moralność oraz etyka przestaje istnieć, a media po części zmuszają ludzi do porzucenia kręgosłupa moralnego i zaakceptowania rzeczywistości, w której przedstawianie brutalnych obrazów jest codziennością. W ten sposób dochodzi do wypaczenia ludzkiej psychiki oraz zaniku empatii, co w efekcie prowadzi do kreowania armii potworów niezdolnych do odczuwania jakichkolwiek emocji odpowiedzialnych za współczucie.
"Can't you see It all makes perfect sense Expressed in dollars and cents Pounds shillings and pence Can't you see It all makes perfect sense Little black soul departs in perfect focus Prime time fodder for the News at Nine Darling is the child warm in the bed tonight" "Perfect Sense, Part II" - Roger Waters |
"Czy nie widzisz, Że to wszystko ma idealny sens Wyrażony w dolarach i centach Funtach, szylingach i pensach Czy nie widzisz, Że to wszystko ma idealny sens? Czarna duszyczka odchodzi w idealnej ostrości Pożywka dla Wiadomości o Dziewiątej Ukochana to dziecko ogrzewające łóżko dziś w nocy"2 "Perfect Sense, Part II" - Roger Waters |
Roger Waters w kompozycji "Perfect Sense, Part II" nie szuka jednak odpowiedzi na pytanie dlaczego tak jest. Artysta już na samym początku utworu przedstawia powód, który determinuje takie działanie i jest nim żądza pieniądza. Perspektywa szybkiego oraz łatwego wzbogacenia się na cudzym nieszczęściu zaślepia ludzi i wypacza ich system wartości. Odpowiedzialność za to ponoszą koncerny medialne, które bez skrupułów decydują się na publikację materiałów przedstawiających obrazy naruszające godność drugiego człowieka. Brak realnych kar za takie praktyki buduje natomiast atmosferę prawnego przyzwolenia i dzięki temu koncerny medialne czują się nietykalne. Winni są także reklamodawcy, którzy pomimo naruszania zasad etyki cały czas decydują się finansować media postępujące niemoralnie. Oczywiście na to też ma ogromny wpływ siła pieniądza, ponieważ każda firma chce dotrzeć do jak największego grona odbiorców, a kontrowersyjna okładka działa na większości ludzi jak padlina na sępa. W tym momencie pojawia się także kolejny motor napędowy tego zjawiska i są nim odbiorcy, którzy zamiast piętnować takie praktyki przyzwalają na publikowanie tego typu treści. Jedynym rozwiązaniem tego problemu jest całkowity ostracyzm mediów łamiących z premedytacją zasady etyki, ponieważ dopiero wtedy zaślepieni pieniędzmi wydawcy otworzą oczy.
Od czasu wydania albumu "Amused to Death" minęły 23 lata.
1. Tłumaczenie tekstu utworu "Amused To Death" autorstwa Rogera Watersa.
2. Tłumaczenie tekstu utworu "Perfect Sense, Part II" autorstwa Rogera Watersa.