Polacy czują bluesa cz.2

Rosław Szaybo i Stanisław Zagórski to panowie, których nazwiska zapewne nie wszystkim są znane. Nie wszyscy też wiedzą, że to właśnie ta dwójka polskich artystów wpłynęła na kształt okładek płyt takich artystów jak Judas Priest, The Clash, Milesa Davisa, The Velvet Underground, Arethy Franklin, Soft Machine, Eltona Johna, Janis Joplin, Moot The Hoople, Simona & Garfunkela, Santany, Leonarda Cohena oraz wielu innych ikon ze świata muzyki.

(Nie)zapomniane okładki

W epoce muzyki dostępnej przez Internet, coraz mniej ludzi zwraca uwagę na albumy muzyczne. Powszechnie znane serwisy streamingowe za wszelką cenę starają się przeforsować sposób słuchania muzyki oparty na playlistach. W takiej sytuacji odbiorca często nie ma kontaktu z całą płytą, która często dopiero w ujęciu całościowym nabiera sensu.

Ważnym elementem albumu są także okładki i to właśnie one w sposób metaforyczny, a czasem dosłowny, opowiadają pewną historię, która stanowi uzupełnienie dla dźwięków zawartych na płycie. W obecnych czasach niestety one też straciły na znaczeniu i bardzo mało osób przywiązuje do nich wagę. Pobierając muzykę z Internetu niektórzy mogą nawet nie wiedzieć, co się znajduje na obwolucie krążka. Czasami warto się jednak zainteresować historią grafiki lub zdjęcia znajdującego się na okładce albumu, ponieważ może się okazać, że jej projekt należy do jednego z polskich artystów.

W ostatnim czasie można zauważyć, że płyty gramofonowe ponownie przeżywają swoją drugą młodość. Nie chodzi tu jednak tylko o nośnik i muzykę na nim zwartą, ale także o wspomniane okładki. Grafiką zdobiącym czarne krążki postanowił bliżej się przyjrzeć Grzegorz Brzozowicz, który zorganizował w warszawskiej galerii Kordegarda wystawę okładek autorstwa Rosława Szaybo i Stanisława Zagórskiego, którzy rozpoczynali swoje kariery w drugiej połowie lat 50. i razem współtworzyli m.in słynną Polską Szkołę Plakatu. Grzegorz Brzozowicz przypomniał tym samym o wielkim wkładzie polaków w dziedzinie projektowania graficznego. Całemu przedsięwzięciu towarzyszył również film dokumentalny "Przyjaciele na 33 obroty", w którym Rosław Szaybo i Stanisław Zagórski opowiadają o czasach kiedy projektowali okładki dla najpopularniejszych artystów na scenie muzycznej. Zagórski wspomina m.in. festiwalu Woodstock, a Szaybo cofa się pamięcią do czasów swingującego Londynu i spotkania z Beatlesami.

Okładkowe historie

Stanisław Zagórski wcześniej od Rosława Szaybo wyjechał za granicę i wyemigrował do Nowego Jorku. Wczesny wyjaz za wielką wodę spowodował, że artysta na ojczystej ziemi szybko został zapomniany, a jego prace nie były znane. Stanisław Zagórski zrekompensował to sobie jednak za granicą, gdzie w latach 60. i 70. rozwijał swoją karierę. Grafik szybko stał się gwiazdą w beanży muzycznej. Pozwoliło to artyście na współpracę z największymi sławami i legendami muzyki, takimi jak Miles Davis, Aretha Franklin, Duke Ellington, Cher, Cream, The Velvet Underground czy The Modern Jazz Quartet. Do końca wieku zaprojektował setki okładek dla fonograficznych gigantów: Atlantic i Columbia. Dzięki jego wstawiennictwu dyrektorem kreatywnym brytyjskiego oddziału Columbia Records został Rosław Szaybo, który z Polski wyjechał w roku 1966.

Czułem się jak jazzman i byłem jazzmanem, z tą różnicą, że zamiast instrumentu muzycznego miałem swoje biurko, na którym projektowałem - wspominał Szaybo w "Polityce".

Rosław Szaybo przed wyjazdem za granicę współtworzył m.in. serię "Polish Jazz" i zaprojektował okładki do siedmiu płyt cyklu. Jedną z najważniejszych jego prac była grafika, która pojawiła się albumie"Astigmatic" Krzysztofa Komedy. W 1966 r. Rosław Szaybo wyjechał do Wielkiej Brytanii, gdzie pracował jako niezależny projektant. Od 1968 do 1972 r. był dyrektorem artystyczny w agencji reklamowej Young & Rubicam. Od 1972 do 1988 r. pełnił funkcję dyrektora artystycznego w firmie fonograficznej CBS Records Great Britain. To właśnie wtedy zaprojektował ok. 2000 okładek płyt dla takich artystów jak Elton John, Roy Orbison, Soft Machine, Moot The Hoople, Simon & Garfunkel, Santana, Janis Joplin oraz John Williams. Jedną z najbardziej rozpoznawalnych prac Rosława Szaybo jest żyletka z okładki płyty "British Steel" Judas Priest (jest także autorem logo zespołu). Rosław Szaybo jest również obwoluty pojawiającej się na debiutanckim krążku grupy The Clash.

Moja praca polegała na tym, że szedłem na obiad z Royem Orbisonem czy też omawiałem wygląd okładki płyty z Leonardem Cohenem - wspomina Rosław Szaybo

Słowa jednak w pełni nie oddadzą talentu oraz nie opiszą wpływu jaki Rosław Szaybo i Stanisław Zagórski wywarli na kształt współczesnej muzyki popularnej. Najlepszym sposobem będzie zapoznanie się z niektórymi pracami tych artystów, które znajdują się w poniższej galerii.